Είστε στ’ αλήθεια ζωντανά πλάσματα όταν είστε σε θέση να αναπνεύσετε, και η αναπνοή για την οποία μιλάμε δεν είναι το οξυγόνο, δεν είναι ο αέρας, δεν είναι το διοξείδιο του άνθρακα. Η αναπνοή αυτή έχει μέσα της την πρανική ενέργεια, τη ζωτική δύναμη, τη φόρτιση. Η πρανική ενέργεια είναι αυτή που διατηρεί κάθε μορφή ζωής σε ατομικό επίπεδο, και εμείς μπορούμε να κατευθύνουμε την ενέργεια αυτή μέσα στον εαυτό μας.
– Γιόγκι Μπάτζαν
Αναπνέω, άρα υπάρχω. Αναπνέω για να μιλήσω, αναπνέω για να τραγουδήσω. Αναπνέω για να επικοινωνήσω. Και αναπνέω επίσης για να δημιουργήσω.
Εάν έχετε βρεθεί κοντά σε έναν άνθρωπο ήρεμο και ευχαριστημένο, θα έχετε διαπιστώσει ότι κάποια στιγμή, χωρίς να το καταλάβετε, πήρατε κάτι από τη γαλήνη του. Έρευνες έχουν δείξει πως οι άνθρωποι έχουμε την τάση να εμπιστευόμαστε αυτομάτως κάποιον ο οποίος αναπνέει ήρεμα και βαθιά, σαν ένας μηχανισμός μέσα μας να αντιλαμβάνεται ότι κάποια ιδιαιτερότητα υπάρχει σε εκείνον, και να ανταποκρίνεται θετικά. Η αναπνοή μας έχει απεριόριστες δυνατότητες και, αν την αξιοποιήσουμε, μπορούμε κυριολεκτικά να δημιουργήσουμε την καθημερινότητά μας από την αρχή.
Πώς δημιουργούμε με την αναπνοή;
Ο εγκέφαλος, αυτός ο υπερυπολογιστής που διαχειρίζεται το σώμα μας, είναι εξαιρετικά ευαίσθητος και «πιάνει» χιλιάδες λεπτοφυή μηνύματα που δεν αντιλαμβανόμαστε συνειδητά. Ένα από τα μηνύματα αυτά το στέλνουμε εμείς οι ίδιοι με τον τρόπο που αναπνέουμε. Αυτό γίνεται ως εξής:
Ο εγκέφαλος διαμορφώνει καθημερινά τις συνθήκες της ζωής μας σύμφωνα με αυτά που γνωρίζει. Σαν ικανός διαχειριστής, η τάση του είναι να δαπανήσει την ελάχιστη δυνατή ενέργεια για το κάθε τι, γι’ αυτό και επαναλαμβάνει ξανά και ξανά αυτά που του είναι γνώριμα. Όταν η αναπνοή μας είναι ρηχή, γρήγορη και κοφτή, το μήνυμα που μεταφέρουμε στον εγκέφαλο είναι ένα μήνυμα στενότητας, βιασύνης και αγωνίας. Το μήνυμα αυτό θα το δούμε να αναπαράγεται στην καθημερινότητά μας συνέχεια, γιατί εμείς τροφοδοτήσαμε με αυτό τον εγκέφαλό μας. Όσο πιο περιορισμένη είναι η αναπνοή μας, τόσο νιώθουμε ότι δεν υπάρχει ελεύθερος χρόνος, ότι τα περιθώρια είναι στενά, ότι δεν υπάρχουν δυνατότητες και ευκαιρίες.
Όταν αντίθετα η αναπνοή μας είναι αβίαστη και βαθιά, και αξιοποιεί τη μέγιστη χωρητικότητα των πνευμόνων μας, ο εγκέφαλος παίρνει ένα μήνυμα άνεσης, ευρυχωρίας. Μέσα σε περίπου τρία λεπτά, αρχίζει να ενεργοποιείται το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, το λεγόμενο rest & digest (ξεκούραση & πέψη). Ο οργανισμός ξεκινά διαδικασίες χαλάρωσης και αναζωογόνησης, και αρχίζει να αποκαθιστά τις φθορές του. Έχει επίσης χρόνο να αφομοιώσει τις θρεπτικές ουσίες, και αυτό σημαίνει ότι κάθε κύτταρο τρέφεται σωστά και έτσι μπορεί να κάνει καλύτερα τη λειτουργία που έχει αναλάβει μέσα στο σώμα. Και η φυσική κατάσταση του κυττάρου, είναι να είναι υγιές. Συνεπώς, η βαθιά και χαλαρή αναπνοή ενεργοποιεί την τεράστια δυνατότητα αυτοΐασης του οργανισμού.
Το πιο πιθανό είναι πως μέχρι τώρα έχετε πάρει τουλάχιστον μία βαθιά αναπνοή, για να νιώσετε τη διαφορά. Ήρθε η στιγμή να δούμε πως γίνεται η αποτελεσματική αναπνοή.
Το έχουμε ξανακάνει
Στην πλειονότητά τους, τα παιδιά μέχρι 7-8 ετών αναπνέουν σωστά. Όσο μεγαλώνουν και αρχίζουν να πιέζονται από τις συνθήκες της ζωής, η αναπνοή τους σιγά-σιγά αλλάζει, ώσπου καταλήγει να γίνει η λεγόμενη «οξύμωρη» αναπνοή. Αν παρατηρήσετε ένα ήρεμο μωρό, θα δείτε ότι η κοιλιά του κινείται μαζί με τη ροή της αναπνοής: όταν εισπνέει, η κοιλιά του φουσκώνει ελαφρά, και όταν εκπνέει, η κοιλιά υποχωρεί. Ο πιο εύκολος τρόπος να το δοκιμάσετε είναι να ξαπλώσετε ανάσκελα. Στη θέση αυτή, η κοιλιά ανεβαίνει με την εισπνοή, κατεβαίνει με την εκπνοή. Για το ξεκίνημα, πάρτε μια βαθειά εισπνοή, και στην εκπνοή σας πιέστε απαλά αλλά σταθερά τον αφαλό προς τα μέσα – ρουφήξτε δηλαδή την κοιλιά – μέχρι να νιώσετε ότι έχετε εκπνεύσει τελείως. Αυτό γίνεται για να αδειάσουμε τον αέρα που παγιδεύεται χαμηλά στους πνεύμονες και λιμνάζει εκεί. Τώρα θα τον αντικαταστήσουμε με φρέσκο αέρα, εισπνέοντας λίγο-λίγο, αφήνοντας ταυτόχρονα να φουσκώσει η κοιλιά. Στη συνέχεια, καθώς συνεχίζετε να εισπνέετε, θα νιώσετε να ανοίγει ο θώρακας, και τέλος να ανασηκώνεται λίγο το στέρνο. Για την εκπνοή, πρώτα θα επανέλθει το στέρνο στη θέση του με μία μικρή κίνηση, στη συνέχεια θα αρχίσει να κλείνει ο θώρακας, και τελευταία η κοιλιά θα υποχωρήσει προς τα μέσα. Και αυτή είναι μία τέλεια και αποτελεσματική αναπνοή.
Αν νιώθετε άνετα, μπορείτε να δοκιμάσετε καθισμένοι οπουδήποτε, αρκεί η πλάτη σας να είναι ίσια. Αυτό γίνεται για να απελευθερώσουμε τους μύες που εκτελούν την αναπνοή ώστε να κάνουν τη δουλειά τους σωστά.
Αλλάξτε την εξίσωση
Τρία λεπτά την ημέρα είναι αρκετά για να δείτε αλλαγές. Κάποιες από αυτές θα είναι προφανείς: μεγαλύτερη άνεση στο σώμα, ήρεμο περπάτημα, περισσότερη γαλήνη, ψύχραιμοι χειρισμοί των καταστάσεων. Κάποιες άλλες αλλαγές θα έρθουν τόσο ήρεμα και αθόρυβα, που θα τις συνειδητοποιήσετε μετά από λίγο καιρό. Αυτές είναι αλλαγές στα προβλήματα που σας απασχολούν, και θα έρθουν ως αποτέλεσμα της αλλαγής της στάσης σας απέναντι στα πράγματα.
Δείτε το πρόβλημα που σας απασχολεί σαν μία εξίσωση στην οποία τα μεγέθη είναι πάντοτε ίδια, άρα και το αποτέλεσμα. Όταν όλοι όσοι συμμετέχουν στο πρόβλημα μένουν αμετάβλητοι, η εξίσωση παραμένει η ίδια και έτσι θα παίρνουμε το ίδιο αποτέλεσμα διαρκώς. Αν όμως αλλάξουμε εμείς, αυτομάτως αλλάζει ένα σκέλος της εξίσωσης, και το αποτέλεσμα που παίρνουμε είναι διαφορετικό. Και αυτός είναι ο τρόπος που δημιουργούμε μέσα από την αναπνοή μας.